Mela Muter: Macierzyństwo (ok. 1915-20)

Autorka streszczenia: Joanna Żyrek

Depresja poporodowa jest częstym problemem zdrowotnym, z którym globalnie zmaga się około 10-20% kobiet. Depresja poporodowa może mieć poważne konsekwencje dla zdrowia kobiety, rozwoju dziecka i funkcjonowania rodziny [1, 2]. Wyniki naszego badania sugerują, że wsparcie społeczne jest ważnym czynnikiem chroniącym przed depresją poporodową – im większe wsparcie społeczne otrzymuje kobieta w ciąży, tym ryzyko wystąpienia depresji poporodowej jest mniejsze.

Tak istotną rolę wsparcia społecznego można wyjaśnić z perspektywy ewolucyjnej – ludzie ewoluowali jako gatunek kooperatywny, współpracujący. U ludzi, kobiety nie wychowują samotnie dzieci, lecz polegają na pomocy innych osób w opiece nad dziećmi (kooperatywne wychowywanie dzieci, cooperative childrearing). Jak w angielskim powiedzeniu: it takes a village to raise a child („potrzeba wioski by wychować dziecko”), które mówi o konieczności zaangażowania większej części sieci społecznej matki w wychowanie oraz inwestowanie w jej potomstwo.

W ostatnim czasie temat wpływu wsparcia społecznego oraz izolacji społecznej na zdrowie ludzi stał się szczególnie ważny, ze względu na pandemię COVID-19. Ta sytuacja znacząco zmniejszyła dostęp do szerokich sieci społecznych i wsparcia z ich strony. Pandemia wzbudziła w społeczeństwie strach oraz zwiększyła poziom stresu – szczególnie narażone na negatywne konsekwencje tego były kobiety w ciąży oraz te, które niedawno urodziły dzieci [3].

Projekt Mama w Koronie, prowadzony w Instytucie Zdrowia Publicznego UJ CM we współpracy z Instytutem Zoologii i Badań Biomedycznych UJ oraz Instytutem Immunologii i Terapii Doświadczalnej PAN we Wrocławiu miał na celu zbadanie jak pandemia COVID-19 wpłynęła na otrzymywane wsparcie, nastrój, zdrowie i przebieg ciąży kobiet w Polsce. Wykorzystane przez nas dane dla prawie tysiąca kobiet zawierały ocenę ryzyka depresji poporodowej oraz poziomu wsparcia społecznego, a także informacje dotyczące m.in. statusu społeczno-ekonomicznego matki, wyniku Apgar dziecka, liczby wcześniejszych porodów, komplikacji w przebiegu ciąży, karmienia piersią oraz rodzaju porodu. Nasze wyniki sugerują, że wsparcie społeczne kobiet w ciąży (emocjonalne, instrumentalne i informacyjne) istotnie zmniejszało ryzyko wystąpienia depresji poporodowej.

Podsumowując, wsparcie w czasie ciąży pełni kluczową rolę dla zdrowia kobiet i niemowląt, ze szczególnym uwzględnieniem ich zdrowia psychicznego. Nasze badanie potwierdza również, że istnieje potrzeba zapewnienia kompleksowej opieki psychologicznej kobietom w ciąży oraz przeprowadzania badań przesiewowych w kierunku depresji poporodowej i występujących czynników ryzyka. Nasze wyniki wyraźnie pokazują, że kobiety ciężarne nie mogą być pozostawione same sobie. Kobiety w ciąży otrzymujące odpowiednie wsparcie ze strony bliskich, otoczenia i personelu medycznego lepiej akceptują zmiany, a także podejmują działania tworzące lepsze warunki rozwoju ciąży i sprawiając, że są lepiej przygotowane do objęcia nowej roli – roli matki.

Kontakt do autorki streszczenia: joanna_zyrek@eva.mpg.de

Zapraszamy do lektury pełnej wersji artykułu (w otwartym dostępie), który ukazał się w czasopiśmie “Scientific Reports” – autorstwa: Joanny Żyrek, Magdaleny Klimek, Anny Apanasewicz, Aleksandrya Ciochoń, Dariusza  Danela, Urszuli Marcinkowskiej, Magdaleny Mijas, Anny Ziomkiewicz i Andrzeja Galbarczyka

 Social support during pregnancy and the risk of postpartum depression in Polish women: A prospective study

Blog Zdrowia Publicznego, red. M. Zabdyr-Jamróz, Instytut Zdrowia Publicznego UJ CM, Kraków: 4 kwietnia 2024

Źródła:

1. Wang, Z. et al. Mapping global prevalence of depression among postpartum women. Translational psychiatry, 11(1), 543 (2021).
2. Slomian, J. et al. Consequences of maternal postpartum depression: A systematic review of maternal and infant outcomes. Women’s Health, 15, 1745506519844044 (2019).
3. Myers, S., & Emmott, E. H. Communication across maternal social networks during England’s first national lockdown and its association with postnatal depressive symptoms. Frontiers in Psychology, 12, 648002 (2021).