źródło: stockvault

Autor streszczenia: Mariusz Duplaga

Obecnie, Internet jest jednym z głównych źródeł informacji dotyczących zdrowia i chorób. Jednak korzystanie z informacji dostępnych w sieci wiąże się z wieloma zagrożeniami, zwłaszcza w przypadku nieprzygotowanych użytkowników. Rosnące wykorzystanie zasobów internetowych do zdobywania informacji zdrowotnych przyczyniło się do sformułowania koncepcji kompetencji e‑zdrowotnych.

Podobnie jak w przypadku kompetencji zdrowotnych (których pierwsze definicje opublikowano jeszcze w latach 70. XX wieku), pojęcie kompetencji e-zdrowotnych ogniskuje się na zdolności znajdowania i wykorzystania informacji dotyczących zdrowia, z tym, że zdobywanych w Internecie. Opracowanie pierwszej koncepcji kompetencji e-zdrowotnych przypisuje się dwóm kanadyjskim badaczom, Cameronowi Normanowi i Harveyowi Skinnerowi. W 2006 roku w czasopiśmie Journal of Medical Internet Research zaproponowali oni definicję kompetencji e‑zdrowotnych [1].

Jeszcze w tym samym roku opublikowali oni także wyniki oceny poziomu tych kompetencji w grupie młodzieży uczęszczającej do szkół średnich. Dokonali tego przy pomocy narzędzia nazwanego Skalą Kompetencji e‑Zdrowotnych w skrócie eHEALS (eHealth Literacy Scale) [2]. Od tego czasu skalę eHEALS stosowano wielokrotnie do oceny kompetencji e-zdrowotnych w różnorodnych grupach użytkowników Internetu. Została ona także przetłumaczona i zaadoptowana kulturowo do wielu różnych języków. Niewątpliwy sukces polegający na powszechnym wykorzystywaniu tego narzędzia w różnych krajach wynikał z prostoty skali i możliwości szybkiej oceny zdolności i gotowości potencjalnych użytkowników do posługiwania się zasobami e‑zdrowotnymi.  

Do tej pory nie była dostępna polskojęzyczna wersja skali eHEALS. Dzięki staraniom pracowników Zakładu Promocji Zdrowia naszego Instytutu ten brak został uzupełniony w postaci Pl-eHEALS (Polish eHealth Literacy Scale) [3]. Dodatkowo w dwóch populacjach ocenie poddano trafność i wiarygodność Pl-eHEALS. Ocena została przeprowadzona na reprezentatywnej próbie kobiet w wieku 18-35 lat (sondaż online) oraz wśród osób dorosłych w wieku co najmniej 50 lat (sondaż przeprowadzony telefonicznie). Przeprowadzona ocena wykazała przydatność Pl-eHEALS do oceny kompetencji zdrowotnych w różnych grupach polskiego społeczeństwa.

Artykuł zawierający wyniki oceny trafności i wiarygodności skali w otwartym dostępie znaleźć można tu:

Mariusz Duplaga, Karolina Sobecka, Sylwia Wójcik, The Reliability and Validity of the Telephone-Based and Online Polish eHealth Literacy Scale Based on Two Nationally Representative Samples, International Journal of Environmental Research and Public Health, 2019 Sep 3;16(17). pii: E3216

Kontakt do autora: Mariusz Duplaga

Blog Zdrowia Publicznego, red. M. Zabdyr-Jamróz, Instytut Zdrowia Publicznego UJ CM, Kraków: 19 września 2019

Źródła:

[1] Norman, C.D.; A Skinner, H.; Ronson, B.; Simms, M. eHealth Literacy: Essential Skills for Consumer Health in a Networked World. J. Med. Internet Res. 2006, 8, e9.

[2] Norman, C.D.; Skinner, H.A. eHEALS: The eHealth literacy scale. J. Med. Internet Res. 2006, 8, e27.

[3] Duplaga, M., Sobecka, K., & Wójcik, S. The Reliability and Validity of the Telephone-Based and Online Polish eHealth Literacy Scale Based on Two Nationally Representative Samples. Int J Environ Res Pub H 2019; 16(17): 3216.