Zdjęcie: Vlad Sargu | źródło: Unsplash

Autorka streszczenia: Magdalena Kozela

Często spotykamy się z opiniami, że utrzymywanie szerokich kontaktów społecznych jest korzystne, również z punktu widzenia stanu zdrowia. Dotychczas przeprowadzone badania sugerują, że częsty kontakt z przyjaciółmi i rodziną sprzyja dobremu samopoczuciu i lepszej jakości życia w wieku starszym. Większość dostępnych badań naukowych w tym zakresie pochodzi jednak z populacji krajów Europy zachodniej. Ich wyniki są spójne, jednak nie mogą być w prosty sposób interpretowane w odniesieniu do innych populacji – głownie dlatego, że zmiany jakości życia w przebiegu życia znacznie różnią się pomiędzy regionami. Obszar Europy Środkowej jest tutaj szczególny m.in. ze względu na transformację ustrojową i szereg zmian społecznych, które w jej konsekwencji, miały miejsce stosunkowo niedawno.

W jakim kontekście częste kontakty społeczne mogą przyczyniać się do lepszej jakości życia? Dotychczasowe badania nie dają jednoznacznej odpowiedzi. Wiadomo jednak, że mniejsza częstość kontaktów społecznych związana jest częstszym występowaniem objawów depresji. Te z kolei wypływają na obniżoną ocenę jakości życia. Co ciekawe, wykazano, że w krajach Europy Środkowo-Wschodniej siła oddziaływania kontaktów społecznych na występowanie depresji była znacznie silniejsza niż w populacjach o stabilnym wysokim rozwoju społeczno-ekonomicznym.

W opublikowanej ostatnio pracy zbadaliśmy związek między częstością kontaktów z przyjaciółmi i krewnymi a późniejszą jakością życia wśród starszych osób dorosłych w trzech krajach Europy Środkowo-Wschodniej tj. Polsce, Czechach i w Rosji. Dodatkowo, sprawdziliśmy z czy objawy depresji pośredniczą w związku pomiędzy utrzymywaniem kontaktów społecznych a jakością życia.

Zbadano ponad 6000 osób, uczestników badania HAPIEE (Health, Alcohol and Psychosocial factors In Eastern Europe). Najpierw, w badaniu podstawowym, oceniono częstość kontaktów z przyjaciółmi i rodziną.  Jakość życia zarówno w badaniu podstawowym jak i po 3 latach obserwacji  zmierzono przy użyciu skali CASP (Control, Autonomy, Self-realisation and Pleasure).

Okazuje się, że istnieje pozytywny związek między częstością kontaktów z przyjaciółmi i krewnymi a jakością życia. Osoby utrzymujące częstsze kontakty społeczne miały lepszą jakość życia w późniejszym czasie. Zależność ta była niezależna od wpływu innych czynników, takich jak wiek, płeć, stan cywilny, wykształcenie, stan zdrowia czy wyjściowa ocena jakości życia. Dalsza analiza wykazała, że pozytywny wpływ kontaktów społecznych na jakość życia w znacznej mierze wynika ze zmniejszenia objawów depresji u tych osób.

Podsumowując, częsty kontakt z przyjaciółmi i krewnymi poprawia jakość życia starszych dorosłych mieszkańców Europy Środkowej i Wschodniej. W znacznej mierze wynika to z tego, że częstsze kontakty społeczne zmniejszają nasilenie objawów depresji.

Kontakt do autorki streszczenia: Magdalena Kozela

Zapraszamy do lektury pełnego tekstu:

Eliazar Luna, Milagros Ruiz, Sofia Malyutina, Anastasiya Titarenko, Magdalena Kozela, Andrzej Pająk, Ruzena Kubinova & Martin Bobak, The prospective association between frequency of contact with friends and relatives and quality of life in older adults from Central and Eastern Europe, Social Psychiatry and Psychiatric Epidemiology (2020)

Blog Zdrowia Publicznego, red. M. Zabdyr-Jamróz, Instytut Zdrowia Publicznego UJ CM, Kraków: 11 marca 2020