Aparatura pomiarowa, którą wykorzystamy w projekcie: ciśnieniomierz, dynamometr do oceny siły uścisku i (na wydrukach) testy funkcji poznawczych

Od 1 marca 2019 roku zespół Katedry Epidemiologii i Badań Populacyjnych rozpoczyna realizację planowanego na 3 lata projektu naukowego pt. Psychospołeczne determinanty chorób układu krążenia i procesu starzenia. Badanie prospektywne kohorty mężczyzn i kobiet w wieku 60-84 lat. Projekt ten – pod kierownictwem prof. Andrzeja Pająka – finansowany jest ze środków Narodowego Centrum Nauki.

Głównym celem naszego projektu jest określenie biologicznych i psychospołecznych czynników, które wpływają na występowanie chorób sercowo-naczyniowych i starzenie się populacji w Polsce.

Nasza hipoteza jest taka, że zanik funkcji poznawczych oraz ograniczenie sprawności fizycznej są szybsze wśród osób o niższej pozycji społecznej. Innymi słowy, podejrzewamy, że różnice w tym jak ludzie się starzeją mogą być przynajmniej częściowo wyjaśnione przez te cechy psychiczne, zachowania zdrowotne, czy obecność przewlekłych problemów zdrowotnych, które powiązane są z pozycją społeczno-ekonomiczną (czyli wykształceniem, dochodem itd.).

Umieralność z powodu chorób układu krążenia w Polsce jest wyższa u osób z niskim wykształceniem, zarówno u kobiet jak i u mężczyzn. Dodatkowo, obserwowany w ostatnich latach spadek umieralności znacznie słabiej zaznacza się u osób o niższej pozycji społecznej. Hipoteza badawcza naszego projektu zakłada, że związany z procesem starzenia, zanik funkcji poznawczych oraz ograniczenie funkcjonowania fizycznego są szybsze w grupach o niższej pozycji społecznej | źródło wykresu: Komisja Promocji Zdrowia Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego

Projekt jest kontynuacją długofalowej obserwacji losowej próby mieszkańców Krakowa (wyjściowo ponad 10 000 osób w wieku 45-69 lat), którzy są systematycznie badani przez nasz Zespół od roku 2002. Tym razem zebrane zostaną nowe dane od uczestników badania. Dzięki temu będzie możliwe określenie indywidualnych trajektorii starzenia się na przestrzeni 15 lat. Lista cech, które będą zbadane jest długa. Obejmuje z jednej strony informacje uzyskane z wywiadu kwestionariuszowego (cechy społeczno-demograficzne, stan zdrowia i zachowania zdrowotne, czynniki psychiczne, jakość życia), a z drugiej dane uzyskane w czasie badań fizycznych (antropometria, badanie składu ciała, spirometria, badanie ciśnienia tętniczego i sztywności tętnic oraz badania biochemiczne w celu określenia zaburzeń metabolizmu węglowodanów i tłuszczów).

Spodziewamy się, że nasz projekt dostarczy istotnych – a brakujących w naszym regionie Europy – informacji na temat uwarunkowań chorób sercowo-naczyniowych, a także psychologii i socjologii starzenia się. Jest bowiem niestety tak, że w całej Europie Środkowo-Wschodniej w tym także w Polsce, wiedza na temat problemów zdrowotnych związanych ze starzeniem się nie jest pełna. A to sprawia, że działania podejmowane przez nasz system ochrony zdrowia (Narodowy Program Zdrowia i wiele innych programów profilaktyki) mogą nie być w pełni skuteczne. Wynika to również z braku długofalowych prospektywnych obserwacji nad procesem starzenia się. Nasz projekt ma właśnie na celu wypełnienie tej luki.