źródło: pexels.com

Autor streszczenia: Maciej Furman

Ocena technologii medycznych (ang. Health Technology Assessment, HTA) jest przez wielu kojarzona jedynie z analizą skuteczności leków, które mają być refundowane przez NFZ. Jednakże oceniać w ochronie zdrowia można również sprzęty medyczne, czy procedury organizacyjne, które będą ulokowane w placówkach medycznych. Jednym z najważniejszych aspektów związanych z wdrażaniem innowacji powinna być odpowiednia kalkulacja tego, w jaki sposób technologie medyczne zmieniają organizację szpitala, oddziału szpitalnego czy całej placówki.

Stąd też powstała Szpitalna Ocena Technologii Medycznych (ang. Hospital-Based Health Technology Assessment, HB-HTA), czyli metodyka ewaluacji wprowadzanych procedur leczniczych i terapeutycznych w szpitalach. Za pomocą przeglądu aktualnej wiedzy z czasopism naukowych i na podstawie analizy ekonomicznej wskazuje się, czy dane rozwiązanie w szpitalu będzie miało pozytywne skutki. Poprzez analizę HB-HTA określa się w perspektywie wieloletniej, jak jakaś technologia zmieni funkcjonowanie danej jednostki.

Ocena inwestycji w placówkach ochrony zdrowia realizowana jest w Polsce przez Wydziały Zdrowia Urzędów Wojewódzkich, których pracownicy odpowiedzialni są za proces oceny Wniosków Inwestycyjnych w Sektorze Zdrowia (w skr. IOWISZ). Wniosek ten jest przygotowywany przez pracowników administracyjnych szpitali, a urzędnicy w Urzędach Wojewódzkich oceniają jakość tego opracowania zgodnie z założonymi kryteriami. Głównym zadaniem w ramach IOWISZ jest opiniowanie, czy dana inwestycja jest potrzebna w szpitalach.

W swojej pracy jako zespół badawczy chcieliśmy sprawdzić, czy w Urzędach Wojewódzkich istnieją możliwości, aby wprowadzić metodykę oceny zgodną z HB-HTA jako uzupełnienie informacji zawartych w IOWISZ o dodatkowe informacje kliniczne i ekonomiczne. Aby odpowiedzieć na tak postawione pytanie rozmawialiśmy z przedstawicielami Urzędów Wojewódzkich z całej Polski. Prosiliśmy o to, aby powiedzieli, czy istnieje szansa na ocenę inwestycji w oparciu o nową metodologię HB-HTA. Została ona przygotowana przez specjalistów ekonomiki zdrowia i zarządzania opieką zdrowotną w ramach projektu pt. „Wdrożenie Szpitalnej Oceny Technologii Medycznych”, finansowanego na podstawie grantu Narodowego Centrum Badań i Rozwoju, (nr projektu: 1/395107/18/NCBR/2018), prowadzonego przez konsorcjum Narodowego Funduszu Zdrowia, Narodowego Instytut Kardiologii oraz Uczelni Łazarskiego. Celem naszego opracowania było sprawdzenie, czy Wydziały Zdrowia Urzędów Wojewódzkich mogą pełnić rolę jaką przypisano im w ramach prac projektowych.

Wypowiedzi przedstawicieli Urzędów Wojewódzkich zostały przeanalizowane w programie NVivo12, aby wyodrębnić zagadnienia zawarte podczas wywiadu. Podzielono każdy z wywiadów na siedem kodów zgodnie z odpowiedziami respondentów:

• Definicja innowacji medycznej;
• HB-HTA z perspektywy Urzędów Wojewódzkich;
• Największe bariery do wdrożenia HB-HTA na poziomie systemu ochrony zdrowia;
• Największe bariery do wdrożenia HB-HTA na poziomie Urzędów Wojewódzkich;
• Negatywne efekty wdrożenia HB-HTA;
• Najlepsze instytucje do wdrożenia HB-HTA;
• Motywacja szpitali do wdrożenia HB-HTA.

Wyniki rozmów wskazują, iż obecnie nie ma możliwości wprowadzenia HB-HTA, gdyż brakuje odpowiednich osób do analizowania wniosków inwestycyjnych wywodzących się ze szpitali.  Urzędnicy wskazują, że brakuje również możliwości finansowych, aby odpowiednich specjalistów w tych instytucjach zatrudnić. Pracownicy Wydziałów Zdrowia Urzędów Wojewódzkich, mimo że wiedzą, jak ważna jest ocena inwestycji innowacyjnych rozwiązań uważają, że rolę oceniającego takie wnioski powinny pełnić inne instytucje ochrony zdrowia, jak NFZ czy AOTMiT . Urzędy Wojewódzkie są zbyt obciążone obecnymi obowiązkami, aby mogły zająć się nowym zadaniem, które wymaga dodatkowego przeszkolenia.

Kontakt do autora streszczenia: Maciej Furman

Zapraszamy do lektury pełnej wersji artykułu (w otwartym dostępie), który ukazał się w czasopiśmie “International Journal of Environmental Research and Public Health” – autorstwa: Macieja Furmana, Małgorzaty Gałązki-Sobotki, Damiana Marciniaka oraz Iwony Kowalskiej-Bobko – pod tytułem:

Possibilities of Implementing Hospital-Based Health Technology Assessment (HB-HTA) at the Level of Voivodeship Offices in Poland

Blog Zdrowia Publicznego, red. M. Zabdyr-Jamróz, Instytut Zdrowia Publicznego UJ CM, Kraków: 15 listopada 2022