Zakład prowadzi badania nad wskaźnikami jakości warunków wczesnorozwojowych oraz ich związkiem ze zdrowiem oraz rozrodczością kobiet i mężczyzn w dorosłości. W analizach uwzględniane są innowacyjne antropologiczne wskaźniki, których wartości są stałe przez całe życie, a jednocześnie odzwierciedlają one jakość doświadczanych warunków w trakcie życia płodowego. Do wskaźników tych należą indeks długości palców 2D:4D, charakterystyka rozmieszczenia oraz liczebność linii papilarnych oraz stopień asymetrii fluktuacyjnej twarzy. 

Zdrowo Aktywne: wysiłek fizyczny w prewencji raka piersi  
jest projektem badawczym prowadzonym w Instytucie Zdrowia Publicznego Collegium Medicum UJ, finansowanym ze środków Narodowego Centrum Nauki.

Cel projektu:

Aktywność fizyczna zmniejsza ryzyko zachorowania na raka piersi u kobiet. Jednakże nie wiadomo jaki poziom aktywności u kobiet przed menopauzą jest konieczny, by znacząco zmniejszyć to ryzyko. Najbardziej prawdopodobny mechanizm, poprzez który aktywność obniża ryzyko raka piersi polega na redukcji całożyciowego narażenia na działanie hormonów płciowych produkowanych w cyklach menstruacyjnych, oraz, dodatkowo, na poprawie odpowiedzi immunologicznej i na utrzymaniu odpowiedniej masy ciała.

Udowodniono, że stężenia hormonów płciowych, działanie układu odpornościowego i skład ciała rzeczywiście zmieniają się pod wpływem aktywności fizycznej. Co istotne, najnowsze badania wskazują, że wpływają na nie również warunki doświadczane podczas wczesnego rozwoju (w trakcie życia płodowego i dzieciństwa). Projekt ma na celu wyjaśnienie czy aktywność fizyczna w wieku dorosłym w różnym stopniu wpływa na poziomy hormonów płciowych, masę ciała, oraz poprawę wybranych aspektów odpowiedzi immunologicznej, w zależności od warunków doświadczanych przez kobiety we wczesnym okresie rozwoju.

Przypuszczamy, że aktywność fizyczna będzie związana ze zmianą stężeń hormonów i parametrów układu odpornościowego. Co ważniejsze, zakładamy, że stopień obniżenia poziomu hormonów w odpowiedzi na wzrost aktywności fizycznej będzie zależeć od warunków wczesnorozwojowych.

Badania realizowane w projekcie:

Badany będzie efekt zwiększenia aktywności fizycznej na stężenia hormonów płciowych, rozmiary ciała i wybrane aspekty odpowiedzi immunologicznej wśród zdrowych kobiet w wieku 20-35 lat, o regularnych cyklach miesiączkowych. Podczas dwóch kompletnych cykli (nieaktywny i dwa aktywne fizycznie) kobiety będą codziennie pobierać próbki śliny do analiz hormonalnych (estradiol i progesteron) i prowadzony będzie 24-godzinny pomiar aktywności fizycznej. Pomiary rozmiarów ciała i pobranie próbek krwi do analiz immunologicznych będzie wykonane przed i w trakcie okresu aktywności fizycznej. Warunki rozwojowe podczas życia płodowego i dzieciństwa będą oceniane przy pomocy różnorodnych biomarkerów oraz pytań zadanych w trakcie wywiadu kwestionariuszowego.

Mama w koronie

Uniwersytet Jagielloński i Polska Akademia Nauk serdecznie zapraszają wszystkie kobiety w ciąży do udziału w badaniu naukowym. Badanie ma formę anonimowej ankiety internetowej, a jego celem jest zbadanie wpływu pandemii Covid-19 na nastrój, samopoczucie i przebieg ciąży.

Wśród opisanych psychologicznych efektów globalnej pandemii COVID-19 zanotowano znaczący wzrost odczuwanego chronicznego stresu. Wpływ stresu matki na rozwój i fizjologię dziecka objawia się poprzez kalibrację wczesnych etapów rozwoju biologicznego i psychologicznego, kształtując jego długoterminowe zdrowie psychiczne i fizyczne. Mechanizmy fizjologiczne leżące u podłoża tych zależności wciąż nie zostały w pełni poznane.

Celem badania jest wyjaśnienie fizjologicznych mechanizmów, za pośrednictwem których chroniczny stres matki w trakcie ciąży i związane z nim warunki wewnątrzmaciczne i okołoporodowe kształtują rozwój i zdrowie dziecka.

Warunki wczesnorozwojowe, płodność i sukces reprodukcyjny w dwóch populacjach europejskich

Coraz większa liczba badań pokazuje znaczenie warunków, jakich doświadczamy w czasie życia w łonie matki dla zdrowia i życia. Wskazują one, że złe warunki rozwojowe w czasie życia płodowego zwiększają ryzyko zachorowania na choroby zakaźne w dzieciństwie, choroby układu krążenia, a także ryzyko otyłości i cukrzycy. Sugeruje się, że mają one także znaczenie dla naszej płodności. Jednak wciąż brakuje dogłębnej analizy związku pomiędzy warunkami wczesnorozwojowymi a płodnością i sukcesem reprodukcyjnym (tj. liczbą dzieci i wnuków). Dlatego też, chciałabym zbadać, czy warunki doświadczone w życiu płodowym mają znaczenie dla naszej płodności z uwzględnieniem warunków doświadczonych przez rodziców.

Proponuję wykorzystanie dwóch unikatowych baz danych dla: (i) wiejskiej populacji polskiej zawierającej informacje od 1782 roku do czasów współczesnych oraz (ii) populacji fińskiej powstałą na podstawie ksiąg parafialnych prowadzonych od końca XVIII w. Bazy danych zawierają informacje na temat najważniejszych wydarzeń z historii życia w połączeniu z danymi medycznymi, środowiskowymi i społecznymi. Jak można ocenić warunki wczesnorozwojowe? Na przykład, poprzez wykorzystanie informacji o roku urodzenia (zakwalifikowanego jako dobry/zły na podstawie informacji pogodowych i zbiorów zbóż), sezonie/miesiącu urodzenia, a także kolejności urodzenia, układzie linii papilarnych czy też długości kończyn dolnych. Zdefiniowanie w tak staranny sposób warunków wczesnorozwojowych i zastosowanie nowoczesnych metod analitycznych pozwoli na precyzyjne testowanie hipotez ważnych dla współczesnej nauki.

Dzięki temu badaniu nasze zrozumienie różnic w płodności zarowno kobiet jak i mężczyzn będzie lepsze i pełniejsze. Mam także nadzieję, że badanie wpłynie na zwiększenie zainteresowania warunkami wczesnorozwojowymi wśród specjalistów zdrowia publicznego, a także całego społeczeństwa. Musimy pamiętać, że na zdrowie ludzi ma wpływ nie tylko to, co się dzieje w trakcie ich życia, ale także to co się wydarzyło przed ich przyjściem na świat.