Obraz: schantalao | źródło: www.freepik.com

Autorka: Urszula Ambroży

Ty decydujesz czy zachorujesz! to edukacyjna kampania onkologiczna, zainaugurowana 4 października 2019 roku podczas konferencji Polskiego Towarzystwa Onkologicznego przygotowana wspólnie z Polskim Towarzystwem Chirurgii Onkologicznej. Honorowy patronat nad kampanią objął Minister Zdrowia [1]. Kampania ma na celu zapobieganie nowotworom poprzez działania zmniejszające ryzyko zachorowania [2] oraz zwiększenie świadomości wśród społeczeństwa na temat czynników ryzyka chorób nowotworowych. Za główną przyczynę występowania nowotworów uznaje się niezdrowy styl życia w tym złe nawyki żywieniowe. Według danych organizatorów kampanii, nawet 80% nowotworów jest spowodowane właśnie czynnikami zewnętrznymi [3]. Za najważniejsze przyczyny nowotworów wg WHO uznawane są:

• palenie papierosów,
• otyłość – związana z nieprawidłową dietą oraz brakiem aktywności fizycznej),
• nadużywanie alkoholu
• oraz promieniowanie ultrafioletowe [3].

Palenie tytoniu, znajduje się na pierwszym miejscu wśród czynników ryzyka w przypadku m.in. raka płuc. Jest ono czwartą przyczyną śmierci ogółem i na drugim miejscu pośród przyczyn przedwczesnych śmierci [4].

Jednocześnie za istotny czynnik powstawania nowotworów uznaje się otyłość. Sposób żywienia i nawyki żywieniowe, znajdują się na drugim miejscu jako przyczyna śmierci oraz zaburzeń w funkcjonowaniu organizmu [4]. Oprócz chorób nowotworowych prowadzą one do chorób sercowo-naczyniowych, które zajmują pierwsze miejsce jako przyczyna śmierci [4]. Jest to związane z podwyższeniem zawartości cholesterolu we krwi oraz odkładaniem się płytek miażdżycowych w tętnicach co prowadzi do zwężenia ich światła. Dlatego tak ważny jest udział produktów roślinnych w diecie. Pozwala on na zmniejszenie ryzyka wystąpienia tych chorób, a w przypadku chorób sercowo-naczyniowych pozwala nawet na ich cofanie się – głównie przez ograniczenie cholesterolu i nasyconych kwasów tłuszczowych. Europejski Kodeks Walki z Rakiem zaleca spożycie co najmniej 5 porcji warzyw i owoców codziennie i jednocześnie ograniczenie produktów zawierających tłuszcze zwierzęce [5]. Rekomendacje co do zwiększonego spożycia warzyw i owoców możemy znaleźć również w zaleceniach Instytutu Żywności i Żywienia. To pokazuje jak nasze codzienne wybory mają długofalowe konsekwencje. To co teraz znajduje się na naszych talerzach lub to czy sięgamy po papierosa może mieć swoje skutki za kilka lat [6].

Autorka: Urszula Ambroży

SKN przy Zakładzie Badań nad Żywieniem i Lekami

(do niedawna: Zakładzie Żywienia Człowieka)

Zdrowie Publiczne – II rok.

Blog Zdrowia Publicznego, red. M. Zabdyr-Jamróz, Instytut Zdrowia Publicznego UJ CM, Kraków: 6 grudnia 2019

Źródła:

1. Polskie Towarzystwo Chirurgii Onkologicznej.
2. Hoffman B., Koper K. Profilaktyka chorób nowotworowych. [w:] Pielęgniarstwo onkologiczne, red. Koper A.
3. World Health Organization.
4. Health Data Poland.
5. Europejski Kodeks Walki z Rakiem.
6. NutritionFacts.org