Kołysanka | François Nicholas Riss

Autor streszczenia: Andrzej Galbarczyk

Mówiąc lub śpiewając niemowlętom ludzie na całym świecie w ten sam charakterystyczny sposób zmieniają swój głos. Tak wynika z badań opublikowanych na łamach Nature Human Behavior. Śpiewanie kołysanek i charakterystyczny sposób, w jaki mówimy do niemowląt może mieć na nie kojący wpływ. Ale dotychczasowe badania były prowadzone jedynie w kilku społecznościach i nie wiadomo było czy takie zachowanie jest uniwersalne dla wszystkich ludzi.

Naukowcy z Uniwersytetu Harvarda stworzyli zespół składający się z ponad 40 badaczy, który zebrał 1615 nagrań ludzkiej mowy i śpiewu z 21 społeczności zamieszkujących sześć kontynentów. W zespole tym znalazła się również prof. Grażyna Jasieńska i dr Andrzej Galbarczyk z Instytutu Zdrowia Publicznego UJCM. Polscy naukowcy zebrali nagrania z Krakowa oraz z Beskidu Wyspowego, w którym od lat prowadzą badania na temat zdrowia mieszkańców górzystych rejonów Małopolski.

W pierwszym kroku, badacze wykazali, że mowa i śpiew skierowane do niemowląt mają na całym świecie wspólne cechy akustyczne odróżniające je od mowy i śpiewu skierowanego do osób dorosłych. Przykładowo, mówiąc do dzieci używamy zdecydowanie wyższych tonów, a śpiewając dla dzieci robimy to łagodniej i ciszej. Choć kołysanki z małopolskich Słopnic i z Vanuatu, wyspiarskiego państwa Oceanii, różnią się językiem i melodią, obie są śpiewane niemowlętom w bardzo zbliżony sposób.

W drugim kroku, badacze odtworzyli zebrane nagrania ponad 50 tysiącom osób z 187 krajów i odkryli, że osoby słuchające nagrań bardzo trafnie potrafią odgadnąć, które z wokalizacji były skierowane do niemowląt, a które do dorosłych, niezależnie od tego czy pochodziły ze Słopnic, Vanuatu czy też innej części świata.

Wyniki te wzbogacają nasze rozumienie ludzkiej mowy i śpiewu. Sugerują, że sposób w jaki zmieniamy nasz głos zwracając się do niemowląt cechuje się uniwersalnością międzykulturową i w różnych kulturach jest tak samo łatwo rozpoznawalny. Możemy zatem założyć, iż pełni on uniwersalną funkcję u ludzi.

Kontakt do autora: Andrzej Galbarczyk

Zapraszamy do lektury pełnej wersji artykułu (w otwartym dostępie), który ukazał się w czasopiśmie “Nature Human Behaviour”, pod tytułem:

Acoustic regularities in infant-directed speech and song across cultures

Blog Zdrowia Publicznego, red. M. Zabdyr-Jamróz, Instytut Zdrowia Publicznego UJ CM, Kraków: 20 lipca 2022