źródło: stockvault

Autor streszczenia: Mariusz Duplaga

W wyniku wieloletnich starań niepełnosprawność coraz rzadziej jest postrzegana jako indywidualny problem lub nieszczęście. Częściej ujmuje się ją jako wynik interakcji pomiędzy ograniczeniami ciała a społeczeństwem, w którym żyje osoba z niepełnosprawnością.

Społeczność osób z niepełnosprawnościami jest narażona na znaczące wykluczenie cyfrowe. Wynika ono głównie z gorszej sytuacji społeczno-ekonomicznej, a w dużo mniejszym stopniu z trudności w korzystaniu z technologii spowodowanych samą niepełnosprawnością. Przykładowo, badanie Pew Internet Study zrealizowane w 2011 roku w USA wśród osób z niepełnosprawnościami wykazało, że tylko dla 3% z nich niepełnosprawność znacząco utrudnia lub uniemożliwia korzystanie z Internetu [1]. Niemniej osoby z niepełnosprawnościami są wymienianie wśród tych grup, które są najbardziej narażone na wykluczenie cyfrowe.

Z drugiej strony, rozwój technologii informacyjnych i komunikacyjnych (TIK) od początku był postrzegany jako szansa dla osób z niepełnosprawnościami. Dotyczyło to zwłaszcza tych, którzy ze względu na swoje ograniczenia nie mogli uczestniczyć w aktywnościach społecznych i korzystać z powszechnie dostępnych usług. Wielu autorów publikowało wyniki prac pokazujące korzyści z dostępu do TIK wśród osób z niepełnosprawnościami. Wskazywano na lepsze możliwości komunikacji [2], dostęp do wsparcia społecznego [3] czy też poprawę niezależności [4,5]. Większość tych badań dotyczyła osób ze szczególnymi rodzajami niepełnosprawności: niedowładami, pogorszeniem ostrości widzenia czy też niepełnosprawnością intelektualną. Badania różniły się także znacząco co do liczby uczestników.

W artykule opublikowanym w tym miesiącu w czasopiśmie International Journal of Enviromental Research and Public Health przez autorów z Zakładu Promocji Zdrowia naszego Instytutu i Studenckiego Koła Naukowego Promocji Zdrowia przedstawiono wyniki analizy danych zgromadzonych w trakcie badania Diagnoza Społeczna w 2015 roku [6]. Okazało się, że wśród osób z niepełnosprawnościami istnieje statystycznie istotny związek pomiędzy korzystaniem z Internetu a dobrostanem i zachowaniami zdrowotnymi [7].

Osoby niepełnosprawne korzystające z Internetu częściej oceniały swoje dotychczasowe życie jako szczęśliwe. Rzadziej skarżyły się na samotność w porównaniu do osób z niepełnosprawnościami niebędących użytkownikami Internetu. Ponadto, rzadziej doświadczały one myśli samobójczych i korzystały z pomocy psychologa. Użytkownicy Internetu częściej deklarowali jakąś formę aktywności fizycznej oraz rzadziej przyznawali się do palenia papierosów i do nadmiernego spożycia alkoholu. W analizie uwzględniono poprawkę na podstawowe zmienne społeczno-demograficzne, w tym wiek respondentów, a także stopień niepełnosprawności.

Przeprowadzona analiza nie pozwala określić jak wygląda związek przyczynowo-skutkowy pomiędzy analizowanymi zjawiskami. Niemniej tak spójny obraz zależności pomiędzy deklarowanym korzystaniem z Internetu a dobrostanem i zachowaniami zdrowotnymi wśród osób z niepełnosprawnościami może budzić zrozumiałe zainteresowanie. Obserwacje te przekonują do wzmocnienia wysiłków na rzecz upowszechniania dostępu do Internetu wśród grup narażonych na wykluczenie cyfrowe.

Pełną wersję artykułu w wolnym dostępie znaleźć można tu:

Mariusz Duplaga, Katarzyna Szulc, The Association of Internet Use with Wellbeing, International Journal of Enviromental Research and Public Health, 2019 Sep 4;16(18). pii: E3252

Kontakt do autora: Mariusz Duplaga

Blog Zdrowia Publicznego, red. M. Zabdyr-Jamróz, Instytut Zdrowia Publicznego UJ CM, Kraków: 18 września 2019

Źródła:

[1] Fox, S. Americans Living with Disability and Their Technology Profile. Report. 2011. Online: http://www.pewinternet.org/~/media//Files/Reports/2011/PIP_Disability.pdf.

[2] Bradley, N., & Poppen, W. Assistive technology, computers and Internet may decrease sense of isolation for homebound elderly and disabled persons. Technol. Disabil. 2003; 15: 19–25.

[3] Smedema, S.M., & McKenzie, A.R. The relationship among frequency and type of internet use, perceived social support, and sense of well-being in individuals with visual impairments. Disabil. Rehabil. 2010; 32: 317–325.

[4] Grimaldi, C., & Goette, T. The Internet and the independence of individuals with disabilities. Internet Res. 1999; 9: 272–279. 

[5] Cook, J.A., Fitzgibbon, G., Batteiger, D., Grey, D.D., Caras, S. i wsp. Information technology attitudes and behaviors among individuals with psychiatric disabilities who use the Internet: Results of a Web-based survey. Disabil Stud Q 2005; 25(2). 

[6] Czapiński, J., & Panek, T. Social Diagnosis 2015. Objective and Subjective Quality of Life in Poland. Contempor Econ 2015; 9(4): 1-545.

[7] Duplaga, M., & Szulc, K. The Association of Internet Use with Wellbeing, Mental Health and Health Behaviours of Persons with Disabilities. Int J Environ Res Pub H 2019; 16(18): 3252.